Zespół Teatralny 

Cukrowni "Sokołów" w Sokołowie Podlaskim

Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte...

"Pamiętam próbę z niecodziennym gościem Zofią Merle - jeszcze wówczas młodą aktorką Studenckiego Teatru Satyryków w Warszawie, która przyjechała w odwiedziny do rodziny zamieszkałej w Cukrowni. 

Jak na razie można tylko sobie wyobrazić próby i spektakle Zespołu Teatralnego przy Cukrowni. Mam nadzieję, że pozyskam zdjęcia z premiery, któregoś ze spektakli." 

- Tak napisałem w roku 2004 - w pierwszej edycji galerii Sokołów Podlaski - z tamtych lat.

 Po 6 latach...

... Podczas Europejskich Dni Dziedzictwa 2010 - "od pomysłu do przemysłu" mogłem ponownie obejrzeć Kronikę Zespołu Teatralnego...

Kronika...

który przerwał swoją działalność na skutek II-ej wojny światowej, wznowił ją po wyzwoleniu w październiku 1949 r.

W momencie wyzwolenia Podlasia przez bratnie armie polsko-radzieckie w roku 1944, Cukrownia "Sokołów" została zniszczona przez wycofujące się wojska hitlerowskie. Pracownicy cukrowni "Sokołów" zostali pozbawieni pracy i zmuszeni byli szukać gdzie indziej środków egzystencji, bowiem zaledwie minimalna ilość pracowników była zatrudniona, na małej wówczas plantacji buraka cukrowego.
Zrozumiałe przeto, że okres ten był dla społeczeństwa Cukrowni walką o byt i mowy nie było o jakimkolwiek rozwoju kulturalno-oświatowym. Okres ten trwał do marca 1949 roku, w którym to czasie Rząd PRL postanowił odbudować Cukrownię. Postanowienie to dawało pracownikom Cukrowni gwarancję lepszego jutra, gwarancję podniesienia stopy życiowej im i ich rodzinom.

Rok 1949 

"Wesele Jagny"

Gwarancja lepszego jutra, budzi zawsze w społeczeństwie zainteresowania kulturalno-oświatowe. Tak to się stało również z pracownikami cukrowni "Sokołów". Grono aktywistów K.O. cukrowni, zaraz po zatwierdzeniu odbudowy cukrowni, postanowiło wystawić sztukę pt. "Wesele Jagny" - jako pierwszą po wyzwoleniu. 

Reżyserował tę sztukę Ob. Sasim Tadeusz - sezonowy pracownik umysłowy. 

Z amatorów, którzy w dalszym ciągu są członkami zespołu, udział brały zaledwie dwie osoby: Szymaniak Maria, Wyszomierska Danuta. 

Sztuka wystawiona w grudniu 1949 r. Wielkie były trudności z wystawieniem tej sztuki. Zespół był samowystarczalny, z nikąd nie otrzymał pomocy. Był to okres, kiedy Związek Zawodowy Pracowników Przemysłu Cukrowni został wcielony do Związku Zawodowego Pracowników Przemysłu Spożywczego. Zrozumiałe więc, że na żadną dotację liczyć nie mogliśmy, gdyż cukrowników już nie było, a Spożywcy nas jeszcze nie znali.
Dekoracje były bardzo prowizoryczne, malowane na papierowych workach, a stroje każdy z amatorów musiał "produkować we własnym zakresie". Mimo to sztuka cieszyła się powodzeniem i była wystawiona poza premierą jeszcze dwa razy w styczniu i lutym 1950 r.

Publiczność spragniona widowisk, była bardzo pobłażliwa w wydawaniu swojej opinii krytycznej o grze początkujących i niewyrobionych wówczas na deskach scenicznych aktorów-amatorów.
Aczkolwiek wystawienie "Wesela Jagny" było pod względem samego wykonania i oprawy scenicznej bardzo mierne, jednak odniosło poważny sukces, spowodowało bowiem zainteresowanie społeczeństwa cukrowni akcją kulturalno-oświatową. Szereg osób, które występowały jeszcze przed okresem okupacji, przystąpiło do Zespołu Scenicznego.

Rok 1950

"Nigdy więcej"

 Stworzono Zarząd Zespołu, wybrano reżysera i suflera i zespół już zorganizowany przystąpił do dalszej działalności wystawiając sztukę "Nigdy więcej" - Władysława Pawlaka w dniu 15. VIII. 1950 r. 

Sztukę reżyserował Ob. Iwański Henryk. 

Dekoratorem i charakteryzatorem był Ob. Trąbczyński Zbigniew. 

Suflerowała Ob. Merle Janina.

Występowali koledzy:
Noszczak Janina, Kuzak Stefan, Pieńkowski Franciszek, Podgórzak Jerzy, Iwański Henryk, Tepli Kazimierz, Jaworski Henryk, Kryszczuk Marian.

Sztuka ta wypadła znacznie lepiej od poprzedniej, bowiem strona artystyczna pod kierunkiem kol. Iwańskiego Henryka, jak i dekoracja stworzona przez kol. Trąbczyńskiego Zbigniewa, dały widzowi możność spędzenia pełnych 2 godz. na widowni. Sztukę tę wystawiono również trzy razy.

Rok 1951

"Odezwa na murze"

["Odezwa na murze" (1951) Anny Świerczyńskiej nagrodzona przez Ministra Kultury i Sztuki w konkursie na współczesną sztukę polską w 1951.]

 
W roku 1951 kol. H. Iwański przygotował sztukę Anny Świerczyńskiej pt. "Odezwa na murze", którą wystawiono w czerwcu 1951. Sztuka była trudna do wystawienia ze względu na dużą ilość występujących. Mimo to wypadła dobrze i nawet przedstawiciele Związków Spożywców w osobach Ob. Ob. Nowaszko i Cechaka ocenili ją pozytywnie.

Reżyserował kol. Iwański Henryk, dekoracje wykonał kol. Trąbczyński Zbigniew, suflerowała kol. Merle Janina, charakteryzował kol. Rozbicki Czesław.

Udział brali koledzy:

Niemirko Maria, Szpakowska Czesława, Walczuk Czesława, Kuzak Maria, Kuzak Stefan, Pieńkowski Franciszek, Merle Tadeusz, Tadeuszak Tadeusz, Kryszczuk Marian, Protaziuk Jan.

"Od bomby do bomby"

Nadmienić należy, że w roku 1951 zespół wystawił na akademii 1-szo Majowej, jednoaktówkę pt. "Od bomby do bomby", którą na polecenie Komitetu Powiatowego PZPR wystawiono na Akademii Powiatowej w Sokołowie Podlaskim. 

Reżyserował kol. Iwański Henryk. Dekorator kol. Trąbczyński Zbigniew, charakteryzator kol. Rozbicki Czesław, sufler kol. Merle Janina. 

Udział wzięli koledzy: 

Szpakowska Czesława, Noszczak Janina, Merle Tadeusz, Skowroński Józef, Podgórzak Jerzy, Protaziuk Jan.

Rok 1952 

"Odwety"

Następną pozycją w repertuarze zespołu była sztuka L. Kruczkowskiego pt. "Odwety". Sztuka ta wymagająca odpowiednich warunków scenicznych, jak również dużej wiedzy aktorskiej wystawiona przez nasz amatorski zespół wypadła w/g. oceny władz Związkowych dobrze.
Należy podkreślić duży wysiłek reżysera kol. H. Iwańskiego, jak również dekoratora kol.Trąbczyńskiego. 
Charakteryzator kol. Rozbicki Czesław, sufler kol. J. Merle.

Udział w sztuce wzięli kol. kol. 

Noszczak Janina, Niemirko Maria, Szpakowska Czesława, Merle Tadeusz, Steinberg Walter, Buchalski Janusz, Jaworski Henryk, Protaziuk Jan i Jankowski Tadeusz.

Sztuka grana była kilkakrotnie w Sokołowie Podl., jak również w większych osadach powiatu sokołowskiego.

"Oświadczyny"

W tym samym roku zespół wystawił jednoaktówkę A. Czechowa pt. "Oświadczyny".
Premiera sztuki odbyła się na akademii zorganizowanej z okazji Rewolucji Październikowej.
Reżyserował kol. H. Iwański, dekorację wykonał kol. Z. Trąbczyński, charakteryzator kol. Cz. Rozbicki, sufler J. Merle. 

Udział wzięli:

Skowronek Czesława, Tadeuszak Tadeusz, Kryszczuk Marian.

Rok 1953

"Przyjmujemy o 8.30"

W roku 1953 w m-cu maju zespół przygotował i wystawił komedię J. Słotwińskiego i Z. Skowrońskiego pt. "Przyjmujemy o 8.30".Charakter i treść sztuki sprawiły to, że zespół nasz stał się bardzo popularnym na terenie powiatu. Popularność ta bowiem wynikała z częstych wystawień sztuki oraz właściwego odtworzenia poszczególnych postaci sztuki przez aktorów - amatorów.
Reżyserował kol. H. Iwański, charakteryzację wykonał kol. Z. Trąbczyński, charakteryzator kol. Cz. Rozbicki, sufler kol. J. Merle.

Udział brali kol. kol. 

Szpakowska Czesława, Kazimierska Jadwiga, Jaworski Henryk, Podgórzak Jerzy i Kryszczuk Marian.

Rok 1954

"Szkice Węglem"

Następną sztuką, którą wystawił zespół w 1954 roku była sztuka Pt. "Szkice Węglem" - H. Sienkiewicza. Sztuka wystawiona kilkakrotnie w Sokołowie Podl., jak również w pow. sokołowskim i siemiatyckim, spotykała się z dużym uznaniem widzów.

O wystawieniu sztuki decydowało Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Sokołowie Podlaskim

... "zezwala się" na wystawienie dn. 12-VI-54. Ze zbiorów Pani Ewy Więcek (Merle).

Reżyser kol. H. Iwański, dekoracja i kostiumy kol. Zbigniew Trąbczyński, charakteryzator kol. Cz. Rozbicki sufler kol. J. Merle.

W sztuce wystąpili: 

Kuzak Stefan, Szymaniak Maria, Noszczak Janina, Delegewicz Zdzisław, Merle Tadeusz, Kurcz Marian, Macuga Czesław, Pacholczyk Jerzy, Kryszczuk Marian.

Z albumu Pani Ewy Wiencek...

Zawdzięczam Pani Ewie wzbogacenie tym zdjęciem galerii o Zespole Teatralnym. Na zdjęciu scena ze "Szkiców Węglem" z  aktorami :Marią Szymaniak i Tadeuszem Merle - Tatą Pani Ewy.

Więcej

"Moralność Pani Dulskiej"

Drugą sztuką była sztuka G. Zapolskiej pt. "Moralność Pani Dulskiej" - wystawiona przez zespół w 1954 roku 

[w tym roku jak już wspomniałem, przeprowadziliśmy się z Przeździatki do Cukrowni i zamieszkaliśmy po sąsiedzku z Klubem Cukrownika - świetlicą, gdzie odbywały się próby i spektakle Zespołu Teatralnego].

Sztuka była wystawiona kilka razy w Sokołowie Podl., jak również w większych osiedlach w pow. sokołowskim i była wystawiana na woj. eliminacjach zespołów amatorskich woj. warszawskiego w Siedlcach, gdzie zespół nasz zajął pierwsze miejsce. 

Reżyserował sztukę kol. H. Iwański. Dekoracja i charakteryzacja kol. Z. Trąbczyński, sufler kol. J. Merle. 

W sztuce wystąpili: 

Szymaniak Maria, Wyszomirska Anna, Jadczuk Irena, Brzezińska Zofia, Szpakowska Czesława, Anulewicz Elwira, Ignaczewski Jerzy, Kryszczuk Marian.

Rok 1955

"Obcy cień"

W 1955 r. zespół wystąpił ze sztuka H. Simonowa pt. "Obcy cień" Sztuka ze względu na swój charakter wystawiona była tylko kilka razy.

Reżyserował sztukę kol. H. Iwański. Dekoracja i charakteryzacja kol. Z. Trąbczyński, sufler kol. J. Merle. 

W sztuce wystąpili: 

Noszczak Janina, Anulewicz Elwira, Szpakowska Czesława, Szymaniak Maria, Merle Tadeusz, Kuzak Stefan, Kryszczuk Marian, Jaworski Henryk, Pacholczyk Jerzy.

"Adam i Ewa"

Po ciężkiej i poważnej sztuce "Obcy cień" - zespół nasz przeszedł na sztuki o charakterze komediowym, wystawiając w tym samym roku jednoaktówkę pt. "Adam i Ewa". 

Reżyserował sztukę kol. H. Iwański. Dekoracja i charakteryzacja kol. Z. Trąbczyński, sufler kol. J. Merle.

W sztuce tej wystąpili: 

Wyszomirska Danuta i Podgórzak Jerzy.

Rok 1956

"Takie czasy"

Następną komedią wystawioną w roku 1956 była sztuka Jurandota pt. "Takie czasy", reżyserowana przez kol. Iwańskiego. Dekoracja Z. Trąbczyńskiego, sufler J. Merle

W sztuce wystąpili:
Ambroziak Maria, Janina Noszczak, Buchalski Janusz, Podgórzak Jerzy, Jaworski Henryk i Skowroński Jerzy.
Sztuka była udana i wystawiana kilkanaście razy w Sokołowie i okolicach.

"Generalna Próba"

Następnie w tym samym roku wystawiono jednoaktówkę pt. "Generalna Próba".
Sztukę tę przygotowano na akademię 1 - majową. Sztuka była wystawiona tylko raz, gdyż z niewiadomych powodów Wydział Kultury Powiatowej Rady Narodowej zabronił rozpowszechniania tej sztuki.
Reżyserował kol. Iwański, dekoracje Z. Trąbczyński, sufler J. Merle.

W sztuce wystąpili:
Ignaczewska Stefania, Noszczak Janina, Merle Tadeusz, Dominiuk Wit, Kuzak Stefan, Ignaczewski Jerzy, Krawczyk Stanisław i Podgórzak Jerzy.

Orbis, Ząb, Kiedyś było inaczej, Taksówka Nr. 13, Oskarżona Sabina Piesek i inne.

W tym samym roku na akademię z okazji 22 lipca, zespół przygotował inscenizację humorystycznych felietonów st. Grodzieńskiej, a mianowicie: Orbis, Ząb, Kiedyś było inaczej, Taksówka Nr. 13, Oskarżona Sabina Piesek i inne.

Wykonawcy:
Wyszomirska Danuta, Merle Tadeusz, Makłowicz Eugeniusz, Podgórzak Jerzy, Buchalski Janusz, Wyszomirska Anna.

"Cygański Obóz" oraz "Mołdawiańskie Stepy"

W tym samym roku zespół wystąpił z programem składanym na tematy pt. "Cygański Obóz" oraz "Mołdawiańskie Stepy". Był to program wokalno-muzyczny. Opracował kol. Gławdzin Władysław.

Wystąpili:
Skowroński Józef, Goetzen Marek, Pomianowska Maria, Raźniak Eugenia, Noszczak Janina, Wyszomirska Danuta, Dzieciątko Anna, i Solicka W.

"Szczęście Frania"

W kronice nie została odnotowana wystawiona sztuka Perzyńskiego "Szczęście Frania", o czym poinformował mnie (kwiecień 2012 r.) Pani Romualda Janczewska (Kilówna).

Obsada:

Hela - Romualda Kilówna

Lipowscy (rodzice) - M. Ambroziak, J. Skowroński

Otocki - Janusz Buchalski

Franio - J. Podgórzak

Mroczyńska - J. Merle

Langmanowa -Janina Noszczak

Reżyserował Zbigniew Trąpczyński. Światło - J. Nowakowski.

Kostiumy i opieka: p. Pela Konarzewska

Sufler -p. Marcowa

Tę sztukę graliśmy w: sali kina w Sokołowie, w Czyżewie, Ceranowie, w świetlicy cukrowni i Krasińcu. - wspomina Pani Roma.

Czyżew 1956 r. "Tak podróżowaliśmy... Często towarzyszyły nam zaprzyjaźnione osoby".

Rok 1956. "W drodze do Krasinca. Z nami, jak zawsze p. Gławdzinowie. Pan Gławdzin z akordeonem" - wspomina Pani Roma. Pierwsza od prawej: Pani Romualda Kilówna z warkoczem, o którego widzowie robili zakłady: Czy jest naturalny czy doczepiany. Na końcu tego rzędu siedzących  p. Trąpczyński.

Więcej w galerii - Z albumu Pani Romualdy...

Rok 1958

"Dwie blizny"

W roku 1958 przygotowano i wystawiono sztukę A. Fredry pt. "Dwie blizny", graną kilka razy w Sokołowie Podl. i okolicach. Reżyserował sztukę kol. Iwański, dekorację i charakteryzację wykonał Z. Trąbczyński, sufler J. Merle.

W sztuce wystąpili:
Kuzak Stefan, Ignaczewska Stefania, Niemirko Maria, Raźniak Eugenia, Ignaczewski Jerzy i Lewczuk Tadeusz.

Rok 1959

"Zagłoba Swatem" i "W mokotowskim Dworku"

W roku 1959 opracowano dwie jednoaktówki H. Sienkiewicza pt. "Zagłoba Swatem" i "W mokotowskim Dworku". Były to sztuki o charakterze kostiumowym. Z tymi sztukami wystąpił zespół na woj. eliminacjach wystawiając sztukę "Zagłoba Swatem", gdzie odnieśliśmy duży sukces zajmując II miejsce po znanym zespole z Płocka. 

Ze sztuką tą występowaliśmy kilkanaście razy w Sokołowie Podl. i okolicach.
Sztukę reżyserował kol. H. Iwański. 

Dekoracje, kostiumy i charakteryzacja Z. Trąbczyński.

Sufler: J. Merle.

Wystąpili:
Szpakowska Czesława, Kuzak Stefan, Merle Tadeusz, Ignaczewski Jerzy, Raźniak Eugenia, Ignaczewska Stefania, Pomianowska Maria, Żochowski Zygmunt, Macuga Czesław, Raźniak Jerzy, Proczka Janusz, Noszczak Janina.

Należy nadmienić, że sztukę tę przygotował zespół na eliminacje zespołów cukrowniczych, które odbyły się 8.VIII. 1959 r. Sztukę tę z polecenia Zarządu Głównego Zw. Zaw. Prac. Przem. Cukrowniczego graliśmy w cukrowni Chełmża na odprawie Przewodniczących Rad Zakładowych wszystkich cukrowni.